|
ATASÖZLERİ SÖZLÜĞÜ
Fakiri dövme, üstünü yırt.
Fakirleri, hakir görme.
Fare çıktığı deliği bilir.
Fare olmadan çuval delinmez.
Fazla yüksekten atma, insanı uçuruma düşürür.
Fukaranın şaşkını, beyaz giyer kış günü.
Fukaranın tavuğu, tek yumurtlar.
Gailesiz baş yerin altında.
Gardaş gardaşı atar, yar başında tutar.
Garip hırsızlığa çıksa, ay ilk aksamdan doğar.
Garip itin kuyruğu döşünde gerek.
Garip kuşun yuvasını Allah yapar.
Gavura kızıp oruç yeme.
Gavurun ekmeğini yiyen, gavurun kılıcını çalar.
Gayret ve sebat her zorluğu yener.
Geç olsun güç olmasın.
Gelin ata binmiş, gör nereye inmiş.
Gelin atta, kısmeti yâdda.
Gelini bindirmişler deveye, gör kısmet nereye.
Gençliğinde oynamadık tay olmaz.
Gençlikte kazan, kocalıkta ye.
Gıramınan yiyen dirheminen çıkarır.
Giden gelse dedem gelirdi.
Gökyüzünde düğün var desen, kadın merdiven kumaya kalkar.
Göl yerinden su eksik olmaz.
Göle su gelinceye kadar, kurbağanın gözü patlar.
Gönülsüz köpek kurda gitmez.
Görmediğin bir oğlu olmuş, tutmuş bacağını ayırmış.
Göz bakar can çeker.
Gurbette övünmek, hamamda türkü söylemeye benzer.
Güneş çarığı sıkar, çarık da ayağı.
Hacı hacıyı Mekke’de, gidi gidiyi tekkede bulur.
Ha sana, mesana, bütün işler kaldı bizim Hasan’a.
Hafif taşla kıç silerler, ağır taşla okka döverler.
Hak deyince akan sular durur.
Halep ordaysa, arşın burada.
Haline bakmaz hanim, duvarı atlar.
Hamama giden terler.
Hareket olmayan yerde, bereket olmaz.
Harman kabarır, sahibi kubarır, çerik getirir haberi.
Harmana giren porsuk, dirgen yemeden çıkmaz.
Harmana giren porsuk, dirgeninden korkmaz.
Has düdük kuru söğütten kavlamaz.
Hasım hasmı ateşe atar, dost başta tutar.
Hasmın karınca ise de merdane bil.
Hasta yatan değil, vadesi yeten ölür.
Hastaya çorba sorulmaz.
Hastaya kar sorulmaz.
Haydan gelen huya gider.
Haydan gelen huya gider, yelden gelen sele gider.
Hayvanın alası dışında, insanın alası içinde.
Hazıra dağ dayanmaz.
Her Ari bal yapmaz.
Her sakaldan bir tel çekseler, köseye sakal olur.
Herkes davul çalar ama çomağı makama uyduramaz.
Herkes kazandığını yese, aptal acından ölürdü.
Herkes sanatının kölesidir.
Hesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat.
Hıyar akçesi ile alınan eşeğin ölümü sudan olur.
Hileden onsaydı fare onardı.
Hileli pazar, mideyi bozar.
Hisim ile ye, iç ama alış veriş etme.
Hizmet etmeyi öğrenmeyen efendilik edemez.
Hocanın dediğini yap yaptığını yapma.
Hop deme ile dere atlanmaz.
Horozu çok olan köyde, sabah geç olur.
Huylu domuz huyundan vazgeçmez.
Irgatın kötüsü akşama doğru kıvrar.
Irgatın kötüsü gün asarken çalışmaya başlar.
Irmaktan geçerken at değiştirilmez.
Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz.
Isıracak it dişini göstermez.
İçi beni dışı seni yakar.
İki kaptan bir gemiyi batırır.
İnanma dayına, ekmek al yanına.
İnsan çiğ süt emmiştir.
İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez.
İnsanın yere bakanından, suyu ağır akanından kork.
İp koptuğu yerden ulanır.
İş başa düşünce gayret dayıya düşer.
Isırgan otuyla taharet olmaz.
İşten artmaz, dişten artar.
İt halt yemeye tövbe etmez.
İt ilen sidik yarıştırmaya kalkma, kaşığını çatlatma.
İt ite buyurur, it de kuyruğuna
İt kağnı gölgesinde yatarmış da, kendi gölgem sanırmış.
İt korktuğu yere pek ürür.
İte dalanma, çalıyı dolan.
İti an, çomağı eline al.
İtin ayağını tastan esirgeme.
İtin başında tekke durmaz.
İtme el kapısını el ucuynan, iterler kapını omuz gücüynen.
İyi olacak hastanın doktor ayağına gelir.
İyi türkü kırk gün söylenir.
İki gönül bir olunca, samanlık seyran olur.
İnsan eti ağır olur.
İnsanın alacası içinde, hayvanın alacası dışında.
İslam’ın şartı beş, altıncısı insaf demişler.
İstediğini söyleyen, istemediğini işitir.
İyilik et de denize at, balık bilmezse halik bilir.
İyilik et kele, övünsün ele.
Kabahat samur kürk olsa, kimse üstüne almaz.
Kaçanın anası ağlamazmış.
Kadın vardır vezir eder, kadın vardır rezil eder.
Kafa küçük beyin boş, tut kulağından çifte koş.
Kalçalı kadından pençeli oğlan doğar.
Kalmış kağnıyı, koca öküz çeker.
Kancık yalanmayınca, erkek dolanmaz.
Kanı kanla değil suyla yıkarlar.
Kapını kitli tut, komşunu hırsız tutma.
Kar da yürür izini belli etmez.
Karakeçiyi gören tulumunca yağ sanır.
Karamanın koyunu, sonra çıkar oyunu.
Karanlıkta göz kırptığını nerden bileyim?
Karanlıkta yapılan iş alacalı olur.
Karnı doyan abdalın gözü yola bakar.
Karnin doymazsa gözün doysun.
Kart horozun ne zaman öteceği belli olmaz.
Kartala bir ok değmiş, yine kendi teleğinden.
Kasabın yağı fazla olursa üstüne başına sürer.
Katranı kaynat, olur mu şeker, cinsi bozuk cinsine çeker.
Kavun, karpuz yata yata büyür.
Kaybolan koyunun kuyruğu büyük olur.
Kaynanalı gelin hatin gelin, kaynanasız gelin odun gelin.
Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez.
Kazana kulpu evde takarlar.
Kazanırsan dost kazan, düşmanı anada doğurur.
Kazanmadan kazan kaynamaz.
Keçinin boynuzu gicişince, çobanın değneğine sürünür.
Kel ölür sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur.
Kendini küçümseme.
Kimse yoğurdum ekşi demez.
Kıratın yanında eğleşen ya huyundan ya suyundan.
Kırığına güvenen ersiz kalır.
Kız anadan beller mahle gezmeyi, oğlan babadan beller yazı yazmayı.
Kızı kız iken değil, gelin iken gör, gelin iken değil, beşik başında gör.
Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla.
Koç olacak toklu koçun yanına yatar.
Koca buyruk yük değildir.
Köpek suya düşünce yüzmeyi öğrenir.
Köpekli köye değneksiz girilmez.
Köpekten toku olmaz.
Kör atin, körün reisi olur.
Köroğlunun katırı, ne vurursan götürü.
Körler memleketinde, şaşılar padişah olur.
Körünen yatan, şaşı kalkar.
Kötü kabağın, kötü dölü olur.
Kul bunalmazsa Hızır yetişmez.
Kurda ‘boynun neden kalın’ demişler, ‘kendi işimi kendim yaparım da ondan’ demiş.
Kurdu kovarken, tilkiyi uyarma.
Kurdun adı çıkmış, tilki dünyayı yıkmış.
Kurt atadan gördüğünü işler.
Kurt kocayınca köpeğin maskarası olur.
Kuş kuşun yamacında öter.
Kuzguna yavrusu şahin görünür.
Lafın iyisi kısa olur.
Lafını bilmeyen yengeyi hem kız evinden kovarlar, hem oğlan evinden.
Lodosun gözü yaşlı olur.
Mal çoğaldıkça ucuzlar.
Mal melameti örter.
Mart kapıdan baktırır, yabayı küreği yaktırır.
Mecliste dilini sofrada elini tut.
Merhametten maraz doğar.
Mermer ağ taştan, rakip iki baştan.
Meyvesiz ağacın gölgesi olmaz.
Milletinden almayan, ölürmüş illetinden.
Minare yıkılır mihrap yerinde kalır.
Minareyi çalan, kılıfını hazırlar.
Misafir kılığına göre karşılanır, sohbetine göre uğurlanır.
Mızrak çuvala sığmaz, ana gibi yar, vatan gibi diyar olmaz.
Muhanet adamı mal sahibi eder.
|
